netoops blog
>>> Ansuf Yes-wen ! ⴰⵏⵙⵓⴼ ⵢⴻⵙ ⵡⴻⵏ <<< Ma ulac Tamaziɣt, ulac ulac ulac...
Sbeddet asnas Tala uMaziɣ_1_1.0 deg usawal-nwen Android. Tala uMaziɣ deg-s ugar n 600 n yimagraden, 50 n yimawalen, 100 n yidlisen, 35 n yiseɣẓanen ...

vendredi 15 avril 2022

Le printemps Berbère – Tafsut Imaziɣen

Le Printemps berbère (Tafsut Imaziγen) désigne l'ensemble des manifestations réclamant l'officialisation de la langue tamazight et la reconnaissance de l'identité et de la langue berbère en Algérie à partir de mars 1980 en Kabylie et à Alger. Il s'agit du premier mouvement populaire d'opposition aux autorités depuis l'indépendance du pays en 1962. Le printemps berbère est la source de toutes les libertés.

Longtemps, les ténèbres ont tenté d’engloutir la clarté avec la hargne et la boulimie de la bêtise, et l'on a assisté amer au greffage morbide de l'identité millénaire. Le greffon n’a pas voulu prendre et les bourgeons ont éclos plus bas avec la rapidité de la force de la vie qu'on étouffe. La négation nous offusque à en mourir. Les tréfonds de notre âme en sont martyrisés. Nous sommes victimes d'un système où le mot liberté veut dire : liberté des uns à disposer des autres...



👉 I wakken ḥedd ur itettu ! 

Tamurt n Lezzayer ɣef tewwura n usmekti n tefsut n Yimaziɣen. 42 n yiseggasen i yezrin ɣef tedyant-a yessakin acḥal d Azzayri, yerẓan asalu i usekfel n yidles d tutlayt tamaziɣt. D asarag n Mulud Mɛemmeri, yettumenɛen deg tesdawit n Tizi Uzzu, i d-ifeggḍen ayen yellan deg ubuqal. I wakken ad ilint di cfawat, d isdawayen n tmaneɣt i d-yeffɣen ass n 7 deg yebrir 1980 i waken ad suɣen, maca din yendeh, din yettwaqmeḍ, imi urɛad i slin medden s tikli, adebbuz yexdem cɣel-is. 

Deg yiḍ n 19 deg yibrir, deg tesdawit n Oued Aissi, yettwaddem rray i waken ad d-tili tmesbanit. Urɛad yuli wass, kecmen yiserdasen ɣer tesdawit, yekker wahruḥu : tiyita, taruẓi, aseḥbas n wid yettmeslayen s yisem n yisdawanen. Ɣer tsebḥit, 24 i yettwaṭṭfen, ma d imejraḥ, ur yelli leḥsab. Ɣas akken yella-d waya, tamesbanit tella-d ass n 20 deg yebrir, yettwakkes ẓẓerb n tugdi, teffeɣ-d taluft n tmaziɣt ɣer unnar. D ayen dɣa I yessakin medden, imi yeffeɣ lxuf, yuɣal usuter n tmaziɣt yettnerni, yettihriw i wakken ad isami aṭas n temnaḍin. Ɣas ulamma adabu yettarra-d s leqseḥ di yal tikkelt, maca abrid yenǧer, mačči d ayen ara yeffer udebbuz. Ama d tidyanin n 1981 neɣ ahat tid 1985, Imaziɣen ur brin i ṭṭbel deg waman, asuter d winna, ur yelli uneqleb deg wawal.

 Ilaq ad nerǧu alamma d tuber 1988 anda i tenhewwal tmurt, i wakken ad yili ttriḥ i uslali n yikabaren n tsertit, tiddukkliwin tidelsanin, d teseqquma-nniḍen. Lulen-d yikabaren, ssutren tamaziɣt, lḥan fell-as, a rbeḥ a tafat ! Yeffeɣ-d ugemmud amezwaru deg 1990, mi akken i d-yella ttriḥ i uselmed n tmaziɣ t deg tesdawit. Yennerna, i waken deg 1994, yella-d uɣunzu n uɣerbaz di tmurt n Leqbayel almi qrib d taggara n useggaz aɣurbiz, anda i dyella umwata gar udabu d umussu adelsan. Ilul-d Useqqamu unnig n timmuzɣa, tella-d tannant tamezwarut n yiselmaden n tmaziɣt deg Ben Aknoun i wakken deg tuber 1995, 16 n twilayin iɣer yewweḍ uselmed n tmaziɣt. Yettnerni deg yiseggasen, ixetti deg wiyaḍ, meɛna ur yezmir ad yenger imi ass-a 38 n twilayin ideg tella tmaziɣt, u mazal rbeḥ ɣer sdat.

Yella-d lixṣas, meɛna ad as-nifrir akken i nufrar i tmezwura. Ɣas akka mazal ur yuɣal ara uselmed-is am nettat am tutlayin, maca ad d-yaweḍ wass-is, imi axeddim deg unnar yella, wid yesselmaden llan, rnu bedden. «Ilaq ad d-nemmekti d akken nebda-d s yimenɣi deg yiberdan, asuɣu, timesbaniyin i wakken ass-a ad tili tutlayt-a deg tesdawit s uswir ɛlayen, deg tesnawit deg ukayad n BAC, deg uɣerbaz alemmas deg ukayad n BEM, deg uɣerbaz amezwaru. Yennayer, yettuneḥsab d ass n tmeɣra s wudem unṣib, takadimit deg ubrid n usebded-ines. Tutlayt tessaweḍ ad tili deg tmendawt, d taɣelnawt d tunṣibt. Ur d-neqqar ara d ayen, kullec yefra, meɛna ayen i d-nḥella ur yezmir yiwen ad t-yenkeṛ. Yak, yenna-d Lwennas deg wawal-is “Win i as-yennan tamaziɣt tefna, d win iɣelten ayen ur d-iḥerri ara». Tura akka, ama d tiddukkliwin tidelsanin, ama d ikabaren n tsertit neɣ d iɣerbazen, ssewjaden leqdic meqqren i waken ad sfuglen s tefsut-a s lɛezza d lḥerma, imi ‘’tikli ɣef tidet tessawaḍ’’.
* M. Smail – Aɣmis n yimaziɣen 16-04-2018

1 commentaire :

Afus n tallelt a dit…

Suref-iyi kan !
Imezwura-nneɣ, wid yemmuten ɣef Tmaziɣt, ad aɣ-ssurfen idammen-nsen am uyefki i neṭṭeḍ deg yidmaren n yemma-tneɣ, asmi ara naru s Tmaziɣt i Tmaziɣt deg wass n Tmaziɣt (tlelli, tugdut, tmusni, « n uzrab n yizan ɣef yimawen-nneɣ »…)
Amek ara nesselmed Tamaziɣt s yiwen unazul igan wa ? Lemmer tafeḍ, yili i as-terniḍ yiwen s Tmaziɣt !
Leqdic-ik yif kra yellan deg yininan…

Enregistrer un commentaire